BÉO PHÌ Ở TRẺ EM: NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

Béo phì ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm bệnh tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp và ung thư. Ngoài ra, bệnh béo phì còn có thể ảnh hưởng đến tâm lý và xã hội của trẻ, gây ra sự tự ti, cô đơn và phân biệt đối xử. Vì vậy, việc hiểu về tình trạng này và có cách phòng tránh thích hợp là rất quan trọng.

Trẻ em béo phì hiện là một tình trạng đáng báo động

1. Cách xác định béo phì cho trẻ em

Trẻ em như thế nào được gọi là trẻ béo phì? Thực tế, cách tính béo phì cho trẻ em cũng giống như người lớn, chúng ta sẽ sử dụng chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index - BMI) - một chỉ số được tính bằng cách chia cân nặng của trẻ cho bình phương chiều cao. Công thức cụ thể như sau:

BMI = cân nặng/(chiều cao*chiều cao).

Trong đó, cân nặng tính bằng đơn vị kg và cân nặng tính bằng đơn vị mét. Sau khi tính toán chỉ số BMI, chúng ta sẽ so sánh kết quả với một bảng chuẩn BMI để xác định tình trạng cân nặng của trẻ. Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cách xác định béo phì ở trẻ em dựa trên các mức chỉ số BMI sau:

• Bình thường: BMI từ 18,5 đến dưới 25
• Thừa cân: BMI từ 25 đến dưới 30
• Béo phì: BMI từ 30 trở lên.

2. Nguyên nhân béo phì ở trẻ em

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng béo phì ở trẻ. Việc biết được những nguyên nhân này giúp chúng ta phòng tránh tốt hơn.

2.1. Thói quen ăn uống thiếu lành mạnh

Thói quen ăn uống không tốt là một trong những nguyên nhân gây béo phì ở trẻ em hiện nay. Nhiều trẻ em ưa ăn đồ ngọt, đồ ăn nhanh và các loại thức ăn chế biến sẵn chứa nhiều calo và đường. Ngoài ra, thói quen ăn uống không đúng giờ và ăn quá nhiều cũng góp phần đáng kể vào tình trạng béo phì.

Ăn uống thiếu lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng béo phì ở trẻ

2.2. Thiếu hoạt động thể chất

Thiếu hoạt động thể chất cũng là một nguyên nhân lớn gây ra tình trạng béo phì ở trẻ em. Đặc biệt hiện nay, nhiều trẻ em thích ngồi xem TV hoặc chơi game thay vì vận động. Thiếu hoạt động thể chất dẫn đến cháy ít calo hơn, tích tụ mỡ trong cơ thể nhiều hơn và lâu ngày sẽ dẫn đến tình trạng béo phì.

2.3. Tác động của môi trường xung quanh

Môi trường xung quanh cũng có tác động đáng kể đến tình trạng béo phì ở trẻ nhỏ. Những trẻ sống trong môi trường có nhiều quảng cáo thực phẩm không tốt, ít có cơ hội tiếp cận với thực phẩm tươi ngon và các hoạt động vận động thể chất thường xuyên có nguy cơ béo phì cao hơn.

2.4. Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền cũng có thể góp phần vào tình trạng béo phì ở trẻ em. Nếu một trong hai bậc cha mẹ của trẻ là người béo phì, khả năng trẻ bị béo phì là rất cao.

Trẻ có thể bị béo phì do di truyền

3. Tác hại béo phì ở trẻ em

Béo phì ở trẻ nhỏ không chỉ là một vấn đề liên quan đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại đến sức khỏe, tâm lý và phát triển của trẻ.

3.1. Tác động đến sức khỏe

Trẻ béo phì có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh liên quan đến béo phì, chẳng hạn như bệnh tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận, rối loạn chuyển hóa và rối loạn hô hấp. Hơn nữa, trẻ béo phì cũng có thể gặp các vấn đề sức khỏe khác như khó thở, ngủ không ngon, đau lưng, khó tiêu hóa, v.v.

3.2. Ảnh hưởng đến tâm lý và xã hội

Trẻ béo phì thường bị kém tự tin, cảm thấy xấu hổ và bị cô lập khỏi những đồng trang lứa. Họ có xu hướng ít tham gia các hoạt động xã hội và vận động, dẫn đến tình trạng cô đơn, rối loạn tâm lý và các vấn đề liên quan đến hành vi ăn uống.

3.3. Tác động đến học tập và phát triển trí tuệ

Trẻ béo phì thường bị mất tập trung và hiệu suất học tập kém. Cùng với đó trẻ có xu hướng ít tham gia các hoạt động vận động và tinh thần không tốt. Điều đó có thể dẫn đến kém cỏi trong việc phát triển trí tuệ và khả năng tư duy. Các nghiên cứu cũng cho thấy trẻ béo phì thường có chỉ số thông minh thấp hơn so với trẻ có cân nặng bình thường.

Trẻ bị béo phì có thể học tập kém

4. Phòng ngừa và điều trị béo phì ở trẻ em

Béo phì ở trẻ là một vấn đề cần được phòng ngừa và điều trị kịp thời để tránh những hậu quả đáng lo ngại đến sức khỏe, tâm lý và phát triển của trẻ.

4.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống và dinh dưỡng

Một trong những cách chữa béo phì cho trẻ em hiệu quả chính là điều chỉnh chế độ ăn uống cho trẻ. Chúng ta nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau củ quả, sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo, thịt gia cầm không da, cá, trứng, v.v. Nên hạn chế cho trẻ ăn thức ăn nhanh, thức ăn có nhiều đường và chất béo, đồ ngọt, v.v. Hãy chú ý tăng cường sự đa dạng trong thực đơn của trẻ để đảm bảo các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ mà không dư thừa calo.

4.2. Tăng cường hoạt động thể chất

Thói quen vận động và tập luyện thể chất thường xuyên sẽ giúp trẻ giảm nguy cơ béo phì và giữ được sức khỏe tốt. Bố mẹ có thể đưa trẻ đến các lớp học thể dục, đi bộ, chơi các trò chơi ngoài trời, tập thể dục theo video hướng dẫn, v.v. Điều này giúp trẻ tiêu hao năng lượng, đốt cháy chất béo và giảm cân. Một số hình thức tập luyện phổ biến phù hợp với trẻ như chạy bộ, bơi lội, đạp xe đạp… Đây là một trong những cách điều trị béo phì ở trẻ em hiệu quả và lành mạnh nhất. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để cho bé tập luyện với máy chạy bộ, xe đạp tập...

4.3. Chăm sóc sức khỏe định kỳ và tầm soát sớm

Để phòng ngừa béo phì ở trẻ em, các bậc cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về sức khỏe, cũng như giúp trẻ phát triển tốt hơn. Tầm soát sớm béo phì ở các bé cũng giúp các bậc phụ huynh nhận biết tình trạng sức khỏe của trẻ và có giải pháp phòng ngừa, điều trị kịp thời. Điều này cần được đặc biệt chú ý nếu trong gia đình có người thân bị béo phì.

4.4. Hỗ trợ tâm lý cho trẻ

Trẻ bị béo phì thường phải đối diện với tâm lý tự ti. Do vậy, chúng ta cũng cần có sự hỗ trợ về mặt tinh thần cho trẻ. Hãy trò chuyện, lắng nghe, tạo động lực và khuyến khích trẻ  trong suốt quá trình giảm cân của bé. Ngoài ra, chúng ta cũng chú ý không nên quá tập  trung vào vấn đề cân nặng. Thay vào đó, hãy chú trọng vấn đề sức khỏe và tâm lý của bé. Sự hỗ trợ tinh tế này sẽ giúp mang lại hiệu quả cao hơn cho quá trình giảm cân.

Cần hỗ trợ tâm lý cho trẻ trong quá trình điều trị béo phì

Thực trạng béo phì ở trẻ em Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung đều rất đáng báo động. Hy vọng rằng với những thông tin, KingSport đã cung cấp trên đây, các bậc cha mẹ sẽ có cái nhìn đúng về căn bệnh này và có cách ứng xử phù hợp.